Karen Horney’ye göre nevroz duygusal güvensizlikten kaynaklanır. Nevrozda gerçeklikten uzak olan ideal benlik ile kişinin doğuştan getirmiş olduğu gerçek benlik arasında uçurumlar vardır. Nevroz üzerinde bir çok açıklaması bulunan Horney’nin psikolojik açıdan sağlıklı olmak ile ilgili teorilerinde eksiklikler bulunmaktadır. Bu makalede yazarın amacı Horney’nin psikolojik açıdan sağlıklı bir insanın nasıl davranacağı yönündeki eksikliğini Hristiyan etiğinin ve kişisel görevin tamamlayabileceğini açıklamaktır.
Alman psikiyatrist Karen Horney, kişiyi motive edenin kendini gerçekleştirme(self-fulfillment) isteği olduğunu savunarak Freud’dan ayrılmıştır. Nevrozu ise duygusal kaygıya bağlı olarak kişinin benliğinden uzaklaşması olarak tanımlamıştır. Kişisel görev (personal vocation) belli bir durumun içinde olan kişinin iyi ahlaka ulaşmak için çaba göstermesidir ve bu da kişiyi nevrotik kompulsiyonlardan uzak tutar.Alman Grisez’in Hristiyan etiği ile ilgili çalışması Horney’nin teorisine ışık tutar. Horney’ye göre aileden duygusal güven bekleyen fakat bulamayan çocuk temel kaygı geliştirir. Bu kaygıyla başa çıkmak için de bilinçdışı başa çıkma yöntemleri geliştirir. Bu stratejiler bulundukları duruma ve mizaçlarına göre; itaatkar, agresif ve içe çekilmiş olarak üç şekilde gerçekleşebilir. Bu kişilerde davranışı motive eden etken “iyi” den çok korku ve kaygıdır fakat olması gereken hayattaki hedeflerin kaygı tarafından değil doğru bir şekilde belirlenmesidir.
Sağlıklı psikoloji ile ilgili Horney’nin eksiği, sağlıklı kişinin nasıl davranması gerektiği ve kişinin doğru inanç ve isteklerini ayırt etme metodunun ne olduğu konusundadır. Sağlıklı insan gerçek benlikle temas halindedir ve onu gerçekleştirmeye çalışır. Nevrotik olmayan insanlar seçimlerini bilinmeyen içsel dürtülerden ziyade içinde bulundukları duruma göre ve hayatın gerektirdiği şekilde yaparlar. Hristiyanlığa göre psikolojik açıdan sağlıklı bir insan olmak için “iyi olan” ile uyum içinde bir hayat sürülmelidir. Kişisel görevi gerçekleştirmek Horney’nin kendini gerçekleştirme kavramının önüne geçmiştir.
Yazara göre insan davranışlarını motive eden tek şey “iyi” değildir. Karar verirken ve seçimler yaparken psikolojik açıdan sağlıklı olan kişilerle nevrotik kişiler arasında farklar vardır. Duygusal güveni sağlayamamış bir insan hedeflerine ulaşmada obsesif olabilirken, kişisel görevini gerçekleştirmiş sağlıklı insan kendi limit ve ödüllerinin farkında olarak ve bunları göz önünde bulundurarak hedeflerini seçer. Kişisel görevlerini gerçekleştirmiş kişiler nevrotik olmayan yani kendilerini gerçekleştirmiş kişilerdir
Makaleyi İngilizce'den tercüme eden ve özetleyen:Melike Alp
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder