Burrhus Frederic Skinner Pennsylvania’nın Susuquehanna kasabasında doğdu. Hamilton kolejinden mezun oldu ve o dönemde yazı yazmaya başladı fakat yazı yazmak onun için tam bi hayalkırıklığı oldu kendi de o dönemlerinden ‘karanlık yıl’ olarak söz etmektedir. Skinner bu dönemde Watson ve Jacques Loeb’in kitaplarını okumaya ve davranışçılık kuramından etkilenmeye başladı, bu sırada 1928’de Harvard üniversitesine kabul edildi. Skinner’ın yazısından da anlaşılır ki davranışçılık kuramını kabul etmiş ve çalışmalarına başlamıştı, ‘davranışçılık benden yardım istedi çünkü ben ve Watson çok inandık ki insan davranışının en iyi birikimi bizim problemlerimizi çözmemize yardımcı olur’.
Skinner’ın yaratıcı ve etkileyici fikirleri vardı ve bu fikirlerin kaynağını Pavlov, Torndike ve Watson oluşturuyordu. Skinner onların bu fikirlerini daha yeni bir seviyeye taşıdı ve düşüncelerini genelde pratik, uygulamalı ve teknik yönleriyle ifade etmiştir.
Skinner’ın ilk kitaplarından biri 1938’de yazdığı ‘The behavior of organisms’dir. Bu kitapta psikolojinin bütün organizmalar için olduğunu ve tek hücreli canlıdan insana kadar canlıları etkilediğini savunur. Skinner deneylerini beyaz farelerle yapmıştır çünkü beyaz farelerin bütün canlıları temsil ettiğini söyler. Skinner sinir sistemine, zihine, id-ego-süperego gibi içsel stagelere odaklanmak yerine yaşayan zarar görmemiş canlılara odaklanmıştır. Skinner’a göre davranış organizmayı tarif eden gözle görülür kısmıdır ve davranışları kontrol ve tahmin etmenin çok zor olduğunu ve eğer bunu başarabilirsek evreni kontrol edebileceğimizi söyler. Organizmayı etkileyen tüm uyarıcılar bütün çevreyi tanımlar. Skinner da Skinner kutusu dediği kutuda hayvanın bütün çevresini temsil eder ve herşey deneyi yapan kişinin kontolü altındadır. Bu fareler ve kutu bizim data toplamamıza ve topladığımız data sayesinde teorik görüş üretmemize yardımcı olur.
Skinner insan oğluna dair düşüncelerini 1953’de yazdığı ‘Science and Human Behavior’ adlı kitabında anlatmıştır ve kitap altı bölümden oluşmaktadır; insan davranışlarının olasılığı, davranışın analizi, bütünüyle birey, gruptaki insan davranışları, birimlerin kontrolü, insan davranışlarının kontrolü. Bu kitaptan öncesinde ise 1948’de yazdığı ‘Walden Two’ , 1957’ de yazdığı ‘Verbal Behavior’ , 1971’de yazdığı ‘Beyond Freedom and Dignity’ ve 1976’da yazdığı ‘About Behaviorism’ adlı kitapları da vardır.
Skinner sadece deneyci veya ütopist değildir onun düşünceleri pratiğe dökülüp uygulanmış, konuşma ve makalelerde yer almıştır. Skinner güvercinlerle de çalışmayı tercih etmiştir çünkü insanın davranışlarının ve prensiplerinin güvercinlerden türediğini söylemiştir. Örneğin, güvercinlere okumayı öğretmiştir. Şartlanma yoluyla güvercinler ‘peck’ yazılı kartı gördüklerinde kartı gagalamaya başlarken, ‘do not peck’ yazılı kart presented edildiğinde gagalamayı bırakırlar.
Bazı sosyal bilim adamları onun yaratıcılığını veya teorik anlamdaki zeminini kıskanmıştır çünkü o komplex olan alanlardaki davranışları gözlemleyebilme,temel konseptler arasındaki ilişkiyi görebilme, bulabilme ve duruma çözüm üretmek için teknolojik ekipman inşa edebilmektedir ve bu yüzden Skinner bazı eleştirilere maruz kalmıştır. İngiliz dergisi ‘Punch’öğretme makinası ve programlanmış öğrenme hakkında 1 sayfa eleştiri yayımlamıştır. Joseph Wood ‘Walden Two’ hakkında eleştiriler yazmıştır. Noam Chomsky, Skinner’ın Verbal Behavior adlı kitabını çok eleştirmiştir. Skinner’a karşı bunlar gibi birçok eleştiri olmuştur fakat bütün bu eleştiriler bize kişinin ve fikirlerinin önemini göstermektedir.
Makaleyi İngilizceden Tercüme Eden ve Özetleyen: Büşra Kurt
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder