16 PF kişilik envanteri Raymand Cattell tarafından 1960’lı yıllarda üzerinde çalışılmış olup Cattell, birçok kişi tarafından bu teorinin babası sayılmaktadır. Cattell’in bulguları, 16 temel kişilik özelliğinin analizine dayanmaktadır.16PF Kişilik Envanteri, 16 temel kişilik özelliğini ve 5 genel kişilik eğilimini ölçen ve dünyadaki kişilik envanterleri arasında en çok kullanılan ve en güvenilir kişilik envanterlerinden biridir ve literatürde “Big 5” olarak bilinen ve
birçok kişilik envanterinin temelini oluşturan modelin öncüsüdür.
Cattell, her bir kişilik özelliğinin birbirinden oldukça ayrı olduğunu varsayan yaklaşımı reddetmektedir. Bu sebeple, gelmesi sonucu bazı genel kişilik kategorilerinin oluştuğunu görmüştür. Cattell’in çalışması sonucu elde ettiği bu kategoriler, günümüzde kullanılan ve popüler olan diğer yaklaşımlarının temelini oluşturmaktadır. Envanter çoktan seçmeli 185 sorudan oluşmaktadır. Uygulama süresi yaklaşık olarak 45 dakikadır. Envanterde yer alan her faktör, 10’lu bir skala üzerinde düşük ve yüksek olmak üzere iki düzeyde değerlendirilmektedir. 16PF Kişilik Envanteri, 16 “temel kişilik özelliğini ölçmektedir. Bu kişilik özellikleri (boyutları), Sıcakkanlılık, Problem Çözme, Strese Tolerans, Baskınlık, Canlılık, Kurallara Bağlılık, Sosyal Girişkenlik, Duyarlılık, İhtiyatlılık, Soyuta Odaklılık, Ketumluk, Kendini Sorgulama, Değişimlere Açıklık, Kendine Yeterlik, Mükemmeliyetçilik ve Gerginlik şeklinde sıralanabilir.
Bu makalede 16PF kişilik envanterinin nasıl yorumlaması gerektiği ve faktörler arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. Bir faktörün birbirleriyle bağlantılı da olsa çeşitli özellikleri içerdiğini göz önünde bulundurarak faktör güvenilirlik katsayılarının yeterli ve iyi düzeyde olduğu yorumlanmıştır.
A Faktörü insanlara yönelik ilgiyi ölçer. B Faktörü soyut kavramları kullanma ve bu yolla öğrenme kabiliyetini ölçer. C faktörü, Egonun ne kadar başarılı çalıştığını gösterir.E faktörü, hükmetme eğilimini ölçer.F faktörü bireyin coşku durumunu-canlılığını ölçer.G Faktörü, bireyin içinde bulunduğu toplumun moraline, değerlerine bağlılığını ve ilgisini ölçer.H Faktörü, bireyin sosyal girişkenliğini ölçer.I Faktörü, bireyin duygularına göre davranıp davranmadığını ölçer.L Faktörü, bireyin kendini diğer insanlarla ne ölçüde bir gördüğünü ölçer.M faktörü, bireyin soyuta odaklı mı yoksa pratige ve çözüme odaklımı olduğunu ölçer.N Faktörü bireylerin ilişkilerinde ne derece içten davrandığını, diğer bir değişle bireylerin ilişkilerinde maske kullanma sıklığını ölçer.O faktörü Cattell’e göre bireyin kendisine olan saygısını yitirip yitirmediğini ölçmektedir.Q1 Faktörü Cattell, Elber ve Tatsuoka’ya göre kişinin değişmeyle ilgili psikolojik yönelimini göstermektedir.Q2 Faktörü bir kişinin birine yada bir gruba bağımlılık derecesini ölçmektedir.Q3 faktörü, bireyin ben kavramına bağlılığını, ilgisini ve ona kendini verisini ölçmektedir.Q4 faktörü otonom sinir sisteminin uyarılması sonucu ortaya çıkan fizik olayları ölçer, diğer bir değişle “Sinirliliği”-“Gerginliliği” ölçer.
Makaleyi özetleyen: Büşra Toktaş
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder