Lazarus bu yazısında öncelikle kendisini, multimodal terapi şeklini geliştirmeye yönlendiren faktörler üzerinde duruyor ve eklektik yaklaşımın öneminden bahsediyor.
Ayrıca hipnozun multimodal terapide kullanılış şekli ile ilgili bilgiler veriyor. Lazarus’a göre hipnoz bir terapi şekli değil, ancak terapide kullanılan bir araç olabilir.
Lazarus, ‘davranışsal terapi’ ve ‘davranışçı terapist’ kavramlarını makallerinde kullanan ilk isimdir.
Daha sonraki yıllarda ise Lazarus, terapiyle ilgili düşünceleri üzerine çalıştı ve multimodal terapiyi geliştirdi. Bu görüşe göre insanlar, davranışta bulunan, hisleri olan, hayal eden, düşünen, diğer insanlarla etkileşim halinde olan biyolojik varlıklardır ve bu sebeple bunların herhangi biriyle ilgili bir sorun ortaya çıktığında tek tek hepsinin tedavi edilmesi gerekmektedir. Multimodal terapi, birbirinden farklı, fakat aynı zamanda da birbiriyle ilişkisi olan bu boyutları yedi başlık altında toplamıştır. Bunlar; Davranış, Etki, Duyum, İmgeler, Biliş, Kişilerarası ilişkiler, İlaçlar ve biyolojik faktörler - Behavior, Affect, Sensation, Imagery, Cognition, Interpersonal relationships, and Drugs and biological factors – BASIC-ID. Danışanlar, terapiye genellikle bu alanlardan iki ya da daha fazlasında ilgili şikayetleriyle gelirler.
Multimodal terapi, sosyal ve bilişsel öğrenme teorilerini temel alır.
Multimodal terapinin tam karşıtı olan terapi yöntemi Rogerian ya da birey merkezli terapi olarak bilinir.
Multimodal terapide önemli olan ‘kim tarafından uygulanan, hangi terapinin o bireyin ne tür bir problemlerinde etkili olabileceği’nin bilinmesidir. Her birey için uygulanması gereken farklı tür terapiler vardır ve herkese uyan tek bir terapi kalıbı yoktur.
Lazarus’a göre eğer bir danışan hipnozla tedavi edilmek istiyorsa o, bu şekilde tedavi edilmek istemeyen bir danışana kıyasla hipnozun yararını daha fazla görecektir.
‘Hiçbir terapi şeklinin genel olarak diğerinden bir üstünlüğü yoktur’ düşüncesi bu alanda çalışan birçok insan tarafından kabul gören bir görüştür. Ancak her bir terapi türünün diğerlerine göre daha başarılı olduğu bazı hastalık türlerinin olduğunu da unutmamak gerekir.
Multimodal terapi üzerine bazı eleştiriler de bulunmaktadır. Bunların başlıcaları; multimodal terapinin çok geniş kapsamlı ve esnek olması, ve çok kişisel olmasıdır. Ayrıca multimodal terapinin belli bir kalıbının olmaması ve eklektik bir bakış açısıyla çalışması da eleştiri alan yanlarından bir diğeridir. Ancak multimodal terapiyi benimsemiş terapistlere göre bu doğru değildir. Multimodal terapinin bir uygulanış biçimi ve çerçevesi vardır ve bunlar uygulanmaktadır.
Referans:
Lazarus, A. A. Multimodal Framework for Clinical Hypnosis. Multimodal Behavior Therapy. New York: Springer, 1976.
Makaleyi özetleyen: Zeynep Arabacı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder