Rüyalar psikolojik araştırma olarak Freud’la başlamış ve şimdi Aserinsky ve Kleitman’la rüya çalışmaları halen devam ediyor. Jung’un ise rüyalar hakkında geniş teorik yazıları vardır. Jung psikolojisi, zıt elementlerin denkleşmesi, yani bilinç ve bilinçdışının denkleşmesidir. Hall ve Lindzey bu Jung psikolojisini “Rüyalar telafi edici, yani dışadönük bir insanın rüyası içedönük eğilim ve dışadönük bir insanın rüyası ise içedönük eğilim gösterir.” olarak tanımlamıştır.
Gordon(1953) Tematik Algı Testi(Thematic Apperception Test-TAT) ile rüyaları 29 psikiyatrik hasta üzerinde karşılaştırma yapmıştır. Gordon’un bulgularına göre telafi etme(compensatory) etkisini 4. hipotezde “Rüyalar ben’liğin ifadesidir.”de yer almıştır.
Rychlak ve Brams(1963) var olan ya da olmayan rüyalarda 4 büyük tema kullanmıştır. 41 kolej öğrencilerine Minnesota Çok Yönlü Envanteri(MMPI) ve Edwards Kişisel Tercih Programı(EPPS) uygulanmıştır. Sonuç olarak bu çalışma, telafi etme(compensatory) teorisini desteklememiştir.
Son olarak direk Jung’un hipotezini Palmiere(1972) Myers-Brigss Tip Göstergesi ile 114 üniversite öğrencisi üzerinde içedönük-dışadönük ölçeğini uygulamıştır. Palmiere’nin hipotezi “Dışsal fanteziler daha çok bastırılmış içedönüğü ve içsel fanteziler ise bastırılmış dışadönüğü sergiler.” şeklinde idi. Bu hipotez telafi etme(compensatory) hipotezi desteklemedi.
Son ve esas makale konusu olan çalışmada ise Jung’un telafi etme(compensatory) kavramına ispat niteliğinde kişilik boyutlarının psikometri araçlarla ya da rüya tutanaklarının oranlarıyla ölçülmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma büyük devlet üniversitesinin onur programından 73 genç ve yaşlı katılımcı ile yapılmıştır. EPPS ve ACL kullanılmıştır. 626 rüya bölümlerinden oluşan çalışma 0–21 rüya aralığını kapsamıştır. 62 öğrenciye en az 3 rüya bölümü uygulanmış ve bu 3 rüya bölümü her öğrenci için rasgele seçilmiştir. 186 rüya bölümü bilgi analizi için kullanılmıştır. Rasgele seçilmiş 20 rüya bölümü 5 deneyci tarafından ve 186 rüya bölümü 15 boyutta(başarı, öfke, değişkenlik gibi…) değerlendirilmiştir.
EPPS ölçümüne göre ilk 6 bağ pozitif olarak rüya oranlarıyla anlamlı çıkmıştır, (Başarı, Saygı, Bağlılık, Hâkimiyet, Değişkenlik ve Heteroseksüellik). ACL ölçümüne göre ise 10 bağ pozitif olarak rüya oranlarıyla anlamlı çıkmıştır. (Başarı, Saygı, Emir vermek, Yardımsever, Hâkimiyet, Sağlık, Değişkenlik, Dayanıklılık, Heteroseksüellik ve Öfke).
Sonuçlar telafi etme(compensatory) hipotezini psişik açıdan desteklemiyor. Sonuç Adler ve Hall’ün teorisine uygun olarak gösteriyor ki “rüyalar günlük düşüncelerle farklılık göstermez.”
Geçerli çalışma rüyaların telafi etme(compensatory) görünüşüyle desteklenmiyor fakat farklı boyutlar da farklı nüfusla yapılan ileriki çalışmalarda desteklenebilir.
Reference
Domino, G.,(1976) Compensatory Aspect of Dreams: An Emprical Test of Jung’s Theory. Journal of Personality and Social Psychology 34, 4, 658–662
Makaleyi özetleyen: Seçkin Ceylan
1 yorum:
Yorum Gönder