Bu makalede R.B.Cattell’in geliştirdiği 16PF5 kişilik anketi kullanılarak farklı gruplar arasındaki kişilik değişkenleri ölçülmeye çalışılmıştır. Kişilikler arasındaki değişikliği ayırt edebilmek için farklı gruplar ve ölçekler ile çalışılmış, anlamlı bir farkın oluşması beklenmiştir.
16 kişilik faktör anketi anormal kişilikleri değil normal kişilikleri ölçen bir envanterdir. Genellikle personel seçimlerinde, meslek tercihlerinde, kişilerarası ilişkiler ve liderlik yetenekleri gibi kişilerin iş yaşantısıyla ilgili olan kişilik özelliklerinin ölçülmesinde kullanılır. Bu envanter 16 kişilik özelliğini ve 5 genel kişiliğin eğilimini ölçer. 16 kişilik faktörünün 15’i kişilik özellikleri ile ilgiliyken 1’i bilişsel yetenekler ve muhakeme yeteneğiyle ilgilidir. 15 kişilik özelliği 170 sorudan oluşmaktadır ve diğer bilişsel yetenekleri kapsayan özelliklerle birlikte toplam 185 soru vardır.
Bu çalışmanın amacı, farklı ölçümler kullanarak değişkenler arasındaki farklılığı karşılaştırmak ve 16PF kişilik anketine verilen kısmi rastlantısal yanıtların duyarlılık ölçüsünü incelemektir. Ayrıca cinsiyetler arası farklılığın olup olmaması da incelenmek istenmiştir.
Araştırma için 2’si yetişkin katılımcılardan, 5’i protokolden rastgele seçilen katılımcılardan oluşan toplam 7 grup ile çalışılmış. Gelişimsel katılımcılar grubu, bağımsız gerçeklilik sınaması grubu (cross-validation) ve rastgele protokol grubundaki veriler arasında karşılaştırma yapılmak istenmiş ve sonucunda gruplar arasında farklılık olması beklenmiştir. Gelişimsel katılımcılar, yaşları 18 ile 69 arasında değişen 70’i erkek, 167’i kadın, 237 katılımcıdan oluşmaktadır. Katılımcılar farklı ülkelerden seçilmiş üniversite mezunu ya da lise öğrencileridir. Bağımsız gerçeklilik sınaması katılımcılar, 14’ü erkek 42’si kadın olmak üzere 56 master ve doktora öğrencisi ile çalışılmıştır. Rastgele protokol, rastlantısal olarak 1.000 katılımcı ile çalışılmıştır. İkinci rastlantısal protokol, gelişimsel katılımcılar grubuna benzer olarak rastgelene seçilen 237 katılımcı ile çalışılmıştır. Kısmen rastlantısal protokol, bu grupta da 618 katılımcı ile çalışılmıştır.
Katılımcıların hepsine 16PF5 kişilik anketi uygulanmış ve her soru için yanıt alınmaya çalışılmıştır. Faktör analizi yöntemi yaklaşımında kişilik bileşenleri, davranışın çeşitli özelliklerine ilişkin testlerden elde edilen verilerin istatistiksel analiziyle belirlenir. Bu çalışma da faktör analizi yöntemiyle test edilmiştir ve farklı ölçekler kullanılmıştır. Bu ölçümler; rastgele ölçüm (random scale, RAND), tutarlı ölçüm (consistency scale, CON) ve sık olmayan üçlü ölçüm (the infrequent triplets scale, TRIP) dir.
SPSS, Descriptive İstatistik sonuçlarından alınan analizlere göre, sonuçlar anlamlı çıkmış, rastlantısal grup ile rastlantısal olmayan grubun yanıtları arasında anlamlı bir farkın olduğu görülmüştür. Fakat cinsiyetler arası yanıtlarda fark gözlenmemiş, anlamlı bir sonuç çıkmamıştır. Bunda katılımcıların etnik kökenlerinin farklılığının etkisinden söz edilebilinir. Son olarak kullanılan 3 ölçekten alınan sonuçlara göre (RAND, CON, TRIP) guruplar arasında özellikle rastlantısal protokol grubu ile gelişimsel katılımsal grupları arasında anlamlı bir farklılığın olduğu görülmüştür.
Referans:
Pietrzak D., Korcuska S.J (2007). The Discrimination of Fully Randomized and Partially Randomized Responding From Nonrandomized Responding on the Sixteen Personality Factor Questionnaire- Fifth Edition, American Counseling Association, 39, 226-
238.
Makaleyi özetleyen: Elif Pelin Özmen
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder