Bu araştırmanın amacı; Temporomandibuler bozukluğu olan hasta örnekleminde Mizaç ve Karakter envanterini kullanarak hastaların kişilik profillerinin belirlenmesidir. Temporomandibuler; alt ve üst çeneyi birleştiren bağın düzgün şekilde çalışmamasıdır. Bu bağ vücuttaki en karmaşık yapılı eklemlerden biri olup alt çenenin öne, arkaya ve yana hareket etmesini sağlamakla görevlidir. TMB’ de çene hareketleri sırasındaki eklem sesi ve hareket kısıtlıkları görülebilir. Hastaları tedavi aramaya zorlayan en sık belirtiler ağrı ve çiğneme ya da konuşma işlevindeki sınırlanmalarıdır. TMB işlev bozukluğu olan hastalarda stresin ve psikososyal, nöropsikolojik ya da bilişsel etkenin rol oynadığına ve TMB ‘nin aketsitimi, anksite, depresyon ve somatizasyon gibi psikiyatrik durumlarla ilişkili olabileceği düşülmektedir.
Cloninger ‘in geliştirdiği ve tanımladığı kişiliği boyutsal ve psikobiyolojik açıdan açıklayan modelde, iki temel yapı taşı olan mizaç ve karakter boyutları vardır. Mizaç boyutları kişiliğin biyolojik yönünü yansıtmaktadır. Karakter boyutları da yaşam olaylarında, sosyal öğrenmeden etkilenen özelliklerdir. Mizaç ve karakter boyutlarının TMB ‘nin oluşumunda rol oynamaları olasıdır.
Bu çalışmada, TMB tanısı olan hastalardaki kişilik özelliklerinin, mizaç ve karakter özelliklerini ölçen mizaç ve karakter envanteri (TCI) ile hasta grubunun ve sağlıklı kontrollerle karşılaşması amaçlanmıştır.
TMB tanısı olan 70’i kadın, 18’i erkek, 88 hasta ve TMB öyküsü olmayan 66’sı kadın, 15’i erkek toplam 81 sağlıklı kontrol grubuyla çalışılmıştır. TCI’ i eksik dolduran 7 hasta ve 1 kontrol olgusu çalışmadan çıkarılmıştır. TMB tanısı olan 81 hastadan, 80 sağlıklı kontrol grubundan oluşmaktadır.
TCI; 240 maddeden oluşan, doğru/yanlış şeklinde yanıtlanan kendini bildirim ölçeğidir. TCI, yedi mizaç ve karakter boyutundan ve 24 alt ölçek boyutundan oluşmaktadır. Dört mizaç boyutu ve üç karakter boyutu vardır. Mizaç boyutu; yenilik anlayışı (YA), zarardan kaçınma (ZK), ödül bağımlılığı (ÖB) ve sebat etmeden (SE) ‘den oluşmaktadır. Karakter boyutu ise; kendini yönetme (KY), iş birliği yapma (İY) ve kendini aşma (KA) ‘dan oluşmaktadır.
Bulgular; TCI ‘nin YA mizaç boyutu TMB hastalarında kontrol grubuna göre yüksek bulunmuştur. ZK mizaç boyutu TMB hastalarında sağlıklı gruba göre daha yüksek bulunmuştur. KY karakter boyutu TMB hastalarında sağlıklı kontrol grubuna göre daha düşük olduğu bulunmuştur. İY karakter boyutu TMB tanısı olanlarda sağlıklı gruba göre daha düşük bulunmuştur. Cinsiyete göre değerlendiğinde ZK mizaç boyutunun ve KY ve KA karakter boyutunun kadınlarda erkeklere göre daha yüksek bulunmuştur.
Sonuç olarak; TMB hastaları sağlıklı kontrol grubuna göre mizaç ve karakter açısından farklıklar gösterdiği anlaşılmaktadır. Bulunan bulgulara göre, TMB hasta grubunda, kişilik ve boyutlarına ve somatizasyon ve erkek TMB hastaların TMB’ ye eşlik depresyona ve anksiyete bozukluklarına yatkın olan mizaç profilinin var olduğu söylenebilir.
Referans:
A. Darcan, E. Onur, T. Köse, T. Alkın, A. Erdem. , Temporomandibuler Bozukluğu Olan Hastalarda Mizaç ve Karakter Boyutları, Türk Psikiyatri dergisi 2008; 19(3); 274-282.
Makaleyi özetleyen: Büşra Ulu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder