Tematik Algı Testi başarı ihtiyacı, yakınlık ihtiyacı ve güç ihtiyacı gibi güdülerde bireysel farklılıkların ölçümünde kullanılmaktadır. Başarı ihtiyacı, kökleri çocukluk evrelerinin ortalarına uzanan ve kişiyi, makul bir başarı ihtimali bulunan işlere girişmeye ve çok kolay işlerle çok zor işlerden (başarısızlık korkusu) kaçınmaya güdüleyen nispeten kalıcı bir kişilik özelliğidir. Bu özelliği yüksek olan kişiler zor işlerde daha uzun süre çalışır ve daha başarılı olur ve gerçekçi, meydan okuyucu hedefler belirlemeye yatkındır. Bu özellik genellikle Tematik Algı Testi gibi projektif testlerle ölçülür. Yakınlık ihtiyacı ise, dostluk kurma, moral desteği, yakınlık, arkadaşlık, vb. için başkalarıyla birlikte olma ihtiyacıdır.
Bu makalede, Tematik Algı Testi’nin dürtüleri ölçmesiyle ilgili olarak testin metodolojik amacının yanı sıra öznel ve genel amaçlarının olduğuna dikkat çekilmiştir. Genel amacı elde etmek için Tematik Algı Testi’ndeki tepki sürecinin en çok göze çarpan özellikleri ele alınır. Böylece insanların Tematik Algı Testi’nde kartlara nasıl tepki verdiklerine ve fantezi temelli tepkilere nasıl ulaştıklarına bakılabilir. Kişinin dürtüsü ve kartın özellikleri arasındaki etkileşimin nasıl olduğuna ve TAT’daki tepkiyi nasıl yönlendirdiğine bakılır. Öznel amaç için Tematik Algı Testi’nin güvenilirliğine bakılır. Tepkilerin ihtiyaçların ölçümünü için tutarlı olup olmadığı konusunda yapılan araştırmalar gözden geçirilir. Metodolojik amaç için ise Madde Yanıt Kuramı’nın uygulanmasının ve değiştirilmesinin esnekliği ve kolaylılığını göstererek bir testteki tepki süreciyle ilgili önemli fikirler ortaya konulur. En kısa tanımıyla Madde Tepki Kuramı, bireylerin yeteneklerinin matematiksel yöntemlerle kestirilmesidir. Madde Tepki Kuramına göre, bireylerin belli bir alandaki doğrudan gözlenemeyen yetenekleri ya da özellikleri ile bu alanı yoklayan sorulardan oluşan test maddelerine verdikleri yanıtlar arasında bir ilişki vardır ve bu ilişki matematiksel olarak ifade edilebilir.
Murray tarafından ortaya atılmış olan ihtiyaç kuramı “çevre ile birlikte kendi özelliklerimiz ve ihtiyaçlarımız bizim nasıl davranacağımızı biçimlendirir” fikri üzerinde kurulmuştur. İnsanların onayını kazanmak isteyen bir kişi farklı durumlarda farklı davranır. Bir ortam kabul görmeyi engelleyebilir; bir başkası ise arttırabilir. Kişi ona göre davranır. Tematik Algı Testi Murray ve Morgan tarafından başarı ihtiyacını ve diğer ihtiyaçları belirlemek için geliştirilmiştir. Başarı ihtiyacı ancak başarıya ulaşıldığında tatmin edilmiş olur. McClelland, Atkinson, Clark, ve Lowell (1958), başarı ihtiyacındaki bireysel farklılıkları ölçmek için Tematik Algı Testi’ni kullanmışlardır. Bu testte kişi fantezi davranışlarındaki ihtiyaçlarını açıkça dile getirebildiğini düşünürler.
Tipik bir TAT yönetiminde, bireye ardı ardına resimler gösterilir ve ondan bu resimleri gördüklerinde aklına ilk gelen hikayeyi yazması istenir. Kişi yaratıcı olması için teşvik edilir. Daha sonra puanlama yapılır. Puanlama yapılarken başarı isteğiyle ilgili olan bölümlere miktarları kadar -1 ile 11 arasında puan verilir. Böylece başarı ihtiyacı ölçümü hesaplanmış olur.
Bu makalede, TAT kartlarındaki başarı hayal etme tepkilerinin arkasındaki süreç araştırılır. Başarıyı ölçmek için kullanılan kartlarda her hangi bir başarı güdüsü tepkisi göstermeyen katılımcıların, hayatlarında bir başarı isteği olmadığı ya da bu karttan böyle bir sonuç çıkarmadıkları düşünülür. Ayrıca yapılan araştırmanın Tematik Algı Testi’nin insan ihtiyaçlarını ölçmede ve bu ihtiyaçların bireylerarası farklılık göstermesini kanıtlamada oldukça etkili bir ölçek olduğu gözlenir. Tematik Algı Testi’nin geçerliliği ve güvenilirliği bir kez daha gözden geçirilir.
Referans:
Tuerlinckx, F., Boeck, P. D., & Lens W. (2002). Measuring needs with the Thematic Apperception Test: A psychometric study. Journal of Personality and Social Psychology, 82, 448–461.
Makaleyi özetleyen: İlkay Azak
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder