Narsisizm’in popüler kullanımı bencillikle ilişkilendirilir. Narsisistlerin bencilliği, dogmatizmi ve kibri genellikle onları sinirli, nefret duygusu olan, diğer insanları aşağılayan bir kişi haline getirir. Ya da narsisistler diğer insanların cevaplarını beğenme yoluna gidebilirler. Ve narsistik eğilimlerinin üstesinden gelebilmek için, diğerlerine duygusal yönden uyum sağlayan cevaplarına ihtiyaç duyarlar.
Kohut, empati alanını genişleterek yeni bir psikanalitik teori geliştirdi ve tedavi edilemez olarak düşünülen narsistik hastalığı için yararlı bir psikanaliz meydana getirdi aynı zamanda Kohut, borderline ve neurotik hastaların patojenik görünümünü Freud’dan farklı olarak tanımlar. O, neurotik ve borderline hastalarını incelerken onların çocukluklarında geçirdikleri deneyimleri yeni nesneye (analizci) tekrar aktarım yaptıklarını gözlemler. Kohut bu iki grup arasındaki farklılıkları şöyle yorumlar: Neurotik hastalarda id, dürtü elementini bastırır ve doyumu araştırır. Borderline hastalarında incinmiş narsistik ego, tatmin duygusunu araştırır. Bütün bu psikolojik önlemler riskli öz saygının dengesini devam ettirmesi içindir.
Kohut, benliği ilişkisellik olarak tanımlar ve benliğin ilişkiselliğini altı açıdan kategorize eder. Bunlar; minnet, dinamik, bütünsel, tek yönlü, karşılıklı ve ilişkisel benliklerdir. Kohut’un tekrardan kavramsallaştırdığı narsisizm; insanlar arası ilişkide hatta benliğin kökeninde zorunlu ve kaçınılmaz bir özelliktir. Ona göre narsisizm benlik kaygısını veya kendine aşık olmayı yansıtmaz. Narsisizm kendiyle ilişkiden ziyade nesne ile olan ilişkilerdir. Başkalarıyla iletişimde olmak benliği yaratır. Benlik, nesne ilişkilerinin narsisizm veya nesne sevgisi olup olmadığını ayırt eder. Narsisizm sadece negatif bir ışığın içinde düşünülmemeli, o olgunlaşmış davranışın içinde de gelişebilir; insanın yaratıcılığı, empati kurma becerisi, bilgeliği, espriyi anlaması olgunlaşmanın bir sonucudur.
Kohut’a göre çocuk doğduğunda ‘bozulmamış dengeli bir narsisizm’ içinde olur. Çocuk, narsistik dengeyi korumak için çaba sarf eder ve mükemmeliyetçiliği, kendileri ve diğerleri olmak üzere iki farklı objeye dayandırır. Çocuğun mükemmeliyetçiliği ilk bağladığı kişi kendisidir, böylece gösterişli benlik meydana gelir ve bu benlik ailesinden onay bekler. Mükemmeliyetçiliği atfettiği diğer obje ise ailesidir. Çocuğun idealleştirdiği aile imajı ona güç ve kuvvet sağlar ve bunun çocukla bütünleşmesi beklenir. Kohut dinamik açıdan benliğin durağan olmadığını ve bunun karakterize edilmeyeceğini söyler. Çocuk ve aile arasındaki dinamik, benlik nesnesi gibidir. Çocuk bu düşünceyi: ‘Ben harikayım. Sen harikasın, fakat ben senin bir parçanım’ şeklinde yorumlar. Böylece Bipolar benlik oluşur bu da gösterişçi benlik ve idealleştirilmiş aile imajıdır. Gösterişçi benlik, kendi fikrinde ısrar etmeyi, amaçlarını ve hırsı besler. İdealleştirilmiş aile imajı da değerleri ve idealleri besler. Kişinin hırs ve idealleri arasındaki dinamik ilişki benliğin gelişimini sağlar.
Kohut’a göre benlik, uyum ve bütünlüğe doğru yönelir. Bunlar yaşamdan zevk almak ve girişkenliktir. Uygun bir benliğin gelişimi çok önemlidir. Ailenin bazı hareketleri çocuğun narsistik ihtiyaçlarını karşılamaz ve uygun bir aile tutumu çocuğun tutarlı benliğinin gelişmesini sağlar. Kohut’un Benlik Nesnesi, Bipolar benliğin kişinin ihtiyaçlarına empatik bir şekilde cevap sağladığında tutarlı bir benliğin gelişebileceğini söylüyor.
Kohut, annenin duygu paylaşımına ‘ilk empati’ diyor. Annenin hisleri, davranışları çocuğa aktarıldığında, çocuk bunu içselleştirir, annenin empatisini alır ve kendi benliğinde geliştirir. Burada çocuk aktif değil pasif olur. Böylece empati tek taraflı meydana gelir aynı zamanda Kohut’un benlik psikolojisinde, benliğin biçimlenmesi sadece tek taraflı durum değildir. Tutarlı benliğin devam etmesi karşılıklı ilişkiye de bağlıdır. Benlik nesnesi sadece çocukluğumuzda geçirdiğimiz deneyimlerden değil, aynı zamanda yaşamımız boyunca devam eden deneyimlerden de oluşur. Biz sadece benlik saygımızı devam ettirme ihtiyacı duymayız aynı zamanda yaşamımızda karşılaştığımız değişik kaygıları kontrol etme ihtiyacı da duyarız.
Kohut, benliğin diğer bir yönünün de minnettarlık olduğunu vurgular. Narsistler teşekkür etme konusunda yeteneksizdirler. Onlar pişmanlıklarını ve minnettarlığı ifade edemezler. Minnettarlık ve sevinç özgür insan olmanın bütünleyici bir faktörüdür. İnsan ilk adımını hem neyin doğru olduğunu arayarak hem de yanlış olan şeyi onararak atabilir.
Sonuç olarak Kohut’un benlik psikolojisini incelediğimizde, psikanalizde narsisizme yeni kapılar açıldığını görürüz. O narsizmi altı açıdan açıklamıştır; ilişkisel, dinamik, bütünsel, tek taraflılık, karşılıklılık ve minnet. Narsizm’in kendini sevmek değil daha çok kendinden uzaklaşmak olduğunu vurgulamıştır.
Makaleyi özetleyen: Betül Demirtaş
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder