Budizm’deki karma kavramı aksiyon, hareket anlamına gelmektedir. Sanskrit dilinde “yapmak, eylemek, bir fiilde bulunmak” anlamındaki “kri” sözcüğünden türetilmiştir. Aksiyonun anlamı fiziksel, ifadesel ya da akılsal olarak hareket anlamına gelse de, Budizm’de Karma’nın anlamı çok daha derin ve geniştir. Karma sözcüğü farklı sözcüklerle birlikte kullanılarak, karma yasası, karmik plan, karmik telafi gibi farklı anlamlara gelen terimlerin oluşturulmasında kullanılmıştır. Fakat karma felsefesi diye bir terim yoktur; karma, Budist felsefedeki bir kavram ve bir yasadır. İsteme hali ya da tutarlı, düzenli olma halini de karşılamaktadır. Öbür yandan bizim içgüdülerimiz, içten gelen dürtülerimiz ya da teşviklerimiz anlamına da gelmektedir. Karma kavramının içerdiği başka anlamlardan bir tanesi de niyetlerimizi içermektedir, niyet kavramı pozitif ya da negatif olabilmekle birlikte tamamen bilişsel bir şey olarak ta bilinmektedir. Motivasyonlarımız da Karma’nın karşıladığı bir anlamdır. Motivasyon bireyin hareketlerinin arkasında bulunan psikoloji dilinde güdü adı verilen güçtür. Davranışa enerji sağlayan organizmanın içindeki ve çevredeki güçler olarak tanımlanır. Duygular, motivasyonlar ve düşünceler birbirinden ayrılmayan, birlik kavramlardır ve karma’yı düşünürken hepsini bir bütün olarak düşünmeliyiz. Karma, hem fiziksel hem de zihinsel her türlü eylemin sonuçlarının kaçınılmaz olduğunun ifade etmektedir. Düşündüğümüz her şey ya da yaptığımız her eylemin sonuçlarının, bizi bu yaşamımızda ya da sonraki yaşamımızda etkileyeceğini söyleyen bir kuraldır. Yani, gerçekleştirmiş olduğumuz, fiziksel ya da zihinsel her türlü eylemin etkilerini şu anki gerçek yaşam içinde görmesek bile, bir sonraki yaşamımızda bu etkiler mutlaka kendini gösterecektir. Karma öğretisi, “yeniden doğuş” inanışı olan Samsara ile bağlantılıdır. Sebep –sonuç durumunun geçerliliği ruh var oldukça devam etmektedir. Yeniden Doğuş Döngüsünü (Reenkarnasyon) sadece kötü eylemlerde bulunup, kötülük düşünenler değil, aynı zamanda iyilik yapıp, temiz niyetli olanlar da yaşayacaklardır. Karma kavramı birçok anlamı içerse de Batılı bilimlerde, psikoloji gibi, iyi kavranamamıştır ve çoğunlukla tek bir kavramı kapsamıştır ama aslında Budizm de birden fazla anlamı içermektedir: bedensel, fiziksel ya da zihinsel aksiyonlar, hareketler. Bunlar neden olarak ele alınır. Bu hareketlerin sonucunda oluşan durumlarda sonuç olarak adlandırılır ve insanın şimdi ve geçmiş yaşamdaki hareketlerinin sonuçlarının toplamı olan durum karma ve tüm alemde kurala dönüşmesi de karma yasasıdır.
Özetleyen: Şeyma Kama
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder