Makale Özeti: Migren Baş Ağrısı Hastalarının Öfke Tarzları ile Mizaç ve Karakter Özellikleri

Anger and Temperament and Character Characteristic in Patients with Migraine Headache

Bu makalenin amacı Cloninger’in geliştirdiği kişilik bağlamında, migren hastalar ile sağlıklı kişiler arasındaki mizaç ve karakter özellikleri, öfke tarzları ve depresyon düzeyleri bakımından olası farklılıkların belirlenmesi ile bu boyutların birbirleriyle olan ilişkilerinin incelenmesidir.
Bu konuyla ilişki yapılan bazı çalışmalarda, migren hastalarının mükemmeliyetçi, katı, düzenli, hırslı ve rekabetçi özelliklerini tanımlamıştır. Migren hastalarında sağlıklı kişilere göre daha yüksek depresyon, kaygı düzeyi görülmektedir. Bunun yapısında migren hastaların duygularını belirtme eğiliminde sağlıklı kişilerde daha fazla olduğu ortaya konulmuştur.
Cloninger, kişiliğin yapısını ve gelişimini anlamak için kişilik kuramı geliştirilmiştir ve bu kuram, genetik olarak birbirinden bağımsız, yaşam boyunca orta düzeyde olan ve sosyokültürel olarak değişmez sayılan 4 mizaç boyutu ve kendilik kavramları hakkında iç görü öğrenmesi ile kişisel ve sosyal etkinliği sanılan ve karakter boyutunu içermektedir.
Migren hastalarıyla ilgili yapılan araştırmalarda öfke özelliklerde önemli yer almaktadır. Öfke sabit olmayan gelip geçici duygu olarak görülür ama bu duyguyu sıkla yaşayan kişilerin durumunu anlatan sürekli öfke kavramı ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte öfkeyi ifade etme biçimlere göre de farklılık göstermektedir. Yapılan diğer bir çalışmada, migren hastalarının öfke kontrolünün sağlıklı kişilerden daha düşük olduğunu bulmuş ve migren hastalarındaki yüksek öfkenin öfke kontrolünü engellediği düşünülmüştür ve bu çalışmada varılan diğer bir bulgu ise, öfke düzeyi ile baş ağrısı süresinin doğru orantılı olduğudur.
Bu çalışmada, migren tanı ölçütlerine uyan 85 hasta ile baş ağrısı şikayeti olmayan 85 sağlıklı gönüllü iki gruptan oluşmaktadır. Bu araştırmada mizaç ve karakter envanteri, Beck depresyon envanteri, Sürekli öfke ve öfke ifade tarzı ölçeği araçları kullanılmıştır. Mizaç ve karakter envanteri, doğru/yanlış şeklinde yanıtlanan 240 maddeden oluşan ve kendi bildirim bir ölçeğidir. Cloninger’in geliştirdiği kişilik kuramı 4 mizaç ve 3 karakter boyutunu ölçmektedir. Beck depresyon envanteri, duygusal bilişsel ve güdüsel belirtileri ölçüyor ve 21 maddeden oluşan bir ölçektir. Sürekli öfke ve öfke ifade tarzı ölçeği, öfke dengesini ve öfke tarzlarını ölçmek amacıyla kullanılan ve öfke duygusunu, ifade ve kontrol tarzlarını ölçen kendi bildirim ölçeğidir. Bu ölçek sürekli öfke, öfke dışta ve öfke kontrolden oluşan 4 alt ölçekli toplam 34 maddeden oluşmaktadır.
Bu çalışmanın diğer bir amacıda, farklılaşmanın ne yönde olduğa, kişilik öfke ve depresyonun birbirini nasıl etkilediğini ve birbirlerinden bağımsız olarak migren nasıl etkilediğinin belirlenmesiydi. Migren olan hastalarının baş ağrısı olmayan kişilerden mizaç ve karakter boyutları, öfke özellikleri ve Depresif belirtilerde farklı olduğu görünmektedir ve depresyon belirleyici olduğu görünmektedir. Ama depresyonun etkisi kontrol edildiğinde dahi migren hastaları ile sağlıklı kişilerin özellikleri farklılaştığı sonucu ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın diğer bir sonucunda, migren hastalarının depresyon puanları sağlıklı kişilerde anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur. Öfke özelliklerine bakıldığında, migren hastalarının sürekli öfke puanlarının sağlıklı kişilerden yüksek bulunmuştur, bunun sonucunda migren hastalarının öfke duygusunu daha fazla yaşadığı anlaşılmaktadır. Mizaç ve karakter özelliklerine bakıldığında migren hastalarının sağlıklı kişilere göre daha yüksek zarardan kaçınma ve sebat etme ile düşük yenilik arama ve kendini yönetme puanları görülmektedir. Çalışmanın genel sonucu, migren hastalarının, baş ağrısı olmayan kişilere göre daha çok genetik temelli olan mizaç özelliklerinin olduğu görülmektedir ve migrenin genetik temelli bir hastalık olduğu kararına varılmıştır.

Referans:
D. B. Çelik, H. Arkar, F. İdiman, Migren Baş Ağrısı Hastalarının Öfke Tarzları ile Mizaç ve Karakter Özellikleri; Anger and Temperament and Character Characteristic in Patients with Migraine Headache, klinik psikiyatri 2010;13:23-35.

Makaleyi özetleyen: Büşra Ulu