Raymond B. Cattell 1997’de Amerikan Psikoloji Vakfı (The American Psychological Foundation (APF) tarafından Chicago’da düzenlen ödül töreniyle, yaşam boyu onur ödülüne layık görülmüştür. Bu makale de Cattell’in almış olduğu bu ödülden yola çıkarak, Cattell’in 70 yıllık kariyeri hakkında kısa bilgi vermektedir.
Psikoloji bilimi ile ilgilenen Cattell 70 yıllık kariyeri boyunca psikoloji alanındaki yenilikler üzerine çalışmış, eserleri ve kuramlarıyla psikoloji bilimine katkı sağlamıştır. Analitik faktörünü tasarlaması, üç farklı medya araştırması, kişiliğin faktör yapısını tasarlaması ve sıvı ve kristalize ayrımı çalışmalarından bazılarıdır. Ayrıca uzmanlaşmayı yaş ile açıklayan bir model geliştirmiştir.
1905 yılında İngiltere’de doğan Cattell, kendini lise yılarındayken fark etti ve burs kazanarak eğitimini Londra Üniversitesi’nde sürdürmeye başladı. Burada yeni gelişmekte olan kimya alanında okumaya karar verdi. Savaştan yıllar sonra bulunduğu çevrede kültürel ayaklanma dönemi olmuştu ve Cattell’ de Bertnard Russell, George Bernard Shaw, H.G. Wells ve Aldous Huxley gibi özgür düşünürlerin fikirlerinden etkilenmişti. Bu etkileşimin içerisinde sabitleşmiş çözümlerin işe yaramadığını ve yeni çözümler bulmak için insan doğasını anlama ve geliştirmenin önemli olduğunu düşündü ve Psikoloji okumaya karar verdi. İngiltere’de ilk çocuk rehberliği kliniğinde çalıştı ve sonrasında Sperarma’ın araştırma görevlisi oldu. Spearman’ın faktör analizinden etkilendi ve kendi kişilik faktör çalışmasını oluşturdu. Daha sonrasında 1937’de Columbia Üniversitesi’nde Thorndike araştırma heyetinde çalışma fırsatı buldu. Buradaki çalışmaları ve deneyimleri kendi zekâ kuramının gelişmesinde katkı sağlamıştır. G. Stanley Hall profesörlüğünü kabul etti. 1942’de APA kongresinde “kristalize zekâ ve akıcı zekâ” teorisini anlattı. 1941’de Harvard Üniversitesi’ne katıldı ve çalışmalarını burada sürdürdü. Harvard’da çalıştığı dönem boyunca kişilik ile ilgili çalışmalarda bulundu ve faktör-analitik metodunu geliştirdi. 1945’te Illinois Üniversitesi’nde profesör olarak çalışmaya başladı ve araştırmalarını burada sürdürmeye başladı.
Cattell kişilik kuramlarına ek olarak, faktör analizi ve diğer yöntem bilimlerde çalışmalarda bulundu. Kişiliği Tanımlama ve Ölçme (1946), Kişilik ve Güdü Yapısı ve Ölçme (1957) gibi kitaplar yazdı. Cattell 1960’ta kişilik kuramı ile ilgili çalışmalarını birleştirmek için girişimlerde bulundu. Bunun sonucunda Toplumsal ve Çok Değişkenli Deneysel Psikoloji ve Çok Değişkenli Davranışsal Araştırmalar dergisi çıktı. 1967’de 16PF kişilik anketin 4.versiyonunu oluşturdu. Psikoloji bilimine yön veren, muazzam katkıları olan Cattell 70 yıllık kariyeri boyunca 56 kitap yazmıştır.
Referans:
Cattell H.E., and Horn J., (1997).Gold Medal Award for Life Achievementin Psychological Science, by the American Psychological Association. 8, 797-79
Makaleyi özetleyen: Elif Pelin ÖZMEN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder