DDT (Düşünsel Duygulanımcı Terapi), insanlara basit fobilerinin üstesinden
gelebilmeleri için birçok bilişsel, duygusal ve davranışsal yöntemlerle yardımcı olmaya
çalışır. En basit ve yaygın fobilerden biri olan sosyal fobiye sahip bir insanın bu durumu DDT
yöntemiyle nasıl atlattığını ve ne gibi yöntemler kullandığını görelim.
Yirmi dört yaşındaki Roger işi gereği her hafta arkadaşlarının önünde sunum yapmak
zorundadır. Roger işini çok iyi yapmasına ve arkadaşlarıyla da arası iyi olmasına rağmen
sunum yapmaya başladığında işler değişiyor, aşırı derecede gerginleşiyor, utanıyor ve yüzü
kızarmaya başlıyordu. Roger ile yaptığımız ilk iki seans sonunda iki tip ego anksiyetesine
sahip olduğu gördük: (1) “Toplum önünde çok iyi konuşmalıyım, eğer konuşamazsam çok
kötü olur”; ve (2) “Toplum önünde konuşmak hususunda gergin olmamalıyım, eğer insanlar
gerginliğimi fark ederlerse hiç iyi olmaz.” Böylece Roger’ın toplum önünde konuşmak
hususundaki inançlarını öğrenmiş oldum ve birçok bilişsel, duygusal, davranışsal metotlarla
Roger’ın bu gerçekdışı inançlarını gözden geçirip düzeltmesine yardım ettim. Öncelikle kendi
mantıksal cümlelerini kurmasını istedim örneğin; “Çok iyi konuşup diğerlerini etkilemek
istiyorum ama bunu yapmak zorunda değilim.” Ardından toplum karşısında konuşmaktan
kaçınmanın 10 dezavantajını yazmasını ve bunu her gün tekrar etmesini istedim. Böylece
Roger insanın toplum karşısında iyi konuşamadığı durumlarda kendini okadar da üzmesinin
abartı bir davranış olduğunu görmeye başladı. Daha sonra bir çeşit linguistik analiz çalışması
yaptık. Ona kullanabileceği genel semantik yöntemleri öğretip farkında olmadan yaptığı aşırı
genellemeleri bloke etmesini sağladım. Örneğin Roger, “Konuşurken her zaman çok iyi bir
şekilde konuşmalıyım” demek yerine “ Konuşurken çoğu zaman daha iyisini yapmaya
çalışıyorum” gibi cümleleri kullanmayı öğrendi. Roger’a kendi hayatımdan da örnekler
vererek 19 yaşındayken benimde aynı durumda olduğumu, topluluk karşısında konuşurken ne
denli korku duyduğumu ama bu durumun üstesinden gelip nasıl büyük bir dinleyici kitlesine
sahip olduğumu anlattım.
Roger’la çalışırken kullandığım DDT tekniklerinden biri de düşünsel – duygusal
tasvirin nasıl yapıldığıydı. Roger’la toplum karşısında konuşurken düşülebilecek en kötü
durumları hayal etmeye başladık. Hatta büyük dinleyici kitleleri karşısında çok kötü
durumlara düşmüş konuşmacıların videolarını izledik. Diğer yandan işyerinde her hafta
yapmak zorunda olduğu sunum ortamını kendimiz oluşturduk ve karşımızda sunum
yapmasını istedik. Rahatsız olduğunu hissettiğimde onu durdurdum ve o dakikada kendisini
gergin hissettirmesine neden olan düşüncelerini öğrenmeye çalıştım. Daha sonra bu düşünce
ve inançlardan nasıl kurtulabileceğimiz üzerinde çalışmaya başladık.
Roger’ın benim düzenli terapi guruplarımdan birine dahil olmasını istedim. Gruptaki
diğer üyeler de tıpkı Roger gibi sosyal fobiye sahip anksiyete problemleri yaşayan insanlardı.
Oradaki insanların kendileri ve yaşadıkları hakkında anlattıkları hikayeler, başetme metodları
Roger’a büyük ölçüde destek sağladı.
Terapi yöntemlerinin çoğu danışanların iyi olmasını değil sadece kendilerini o anlık
iyi hissetmelerini sağlar. DDT varolan semptomları minimize etmek yerine onları ortaya
çıkarır ve onların büyük ölçüde değişmesine, gerçek dışı inançların yerine gerçekçi olanların
geçmesine katkıda bulunur.
Makaleyi özetleyen: Halime Taştan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder