Lilypie Trying to Conceive Event tickers

27 Aralık 2010 Pazartesi

Makale Özeti: RÜYALAR VE TEMATİK ALGI TESTİ HİKAYELERİ

Tematik Algı Testi, bir bireyin bilinçsiz davranışlarını ve karmaşık duygularını keşfetmek için kullanılan önemli bir araçtır. Hastadan bir takım resimlere baktığında aklına gelenlerle kavramlarla bir hikâye oluşturulması istenir ve bu hikâyeler bir psikolog tarafından yorumlanır. Psikologun tecrübesi ve objektifliği, geçerli bir yorumu elde etmek için en önemli faktörlerdendir. Tematik Algı Testi’nin geçerliliğini ölçmek için Harrison tarafından bulunan 2 yöntem vardır. Birincisi “kör analiz” olarak adlandırılan doğrulama yöntemidir. Kör analizler hastanın geçmişi hakkında hiçbir bilgiye sahip olmaksızın yapılan yorumlardır. Bu kör analizler, vakaların geçmişleriyle desteklenen bilgilerle ve yorumlarla madde madde kontrol edilirler. İkinci yöntem ise başka bir projektif testte elde edilen veriyle tematik analizin karşılaştırılmasını içerir. Tematik analizler ve geçerli kriter arasında %80 in üzerinde uyuşma bulunur. Rüyalarla ve tematik analizlerle yapılan bu çalışman sonuçları da, yukarıdaki iki tekniğin arasındaki uyuşmayı gösterir. Çalışmanın amacı bireyin anlattığı tematik hikâyelerle rüyalarının karşılaştırılmasıdır. Rüyaların yorumu hiçbir şekilde bütün klinisyenler tarafından aynı şekilde olmayan bir prosedür olmasına rağmen, her rüyanın tematik bir hikayeymiş gibi analiz edilmesi tartışılan bir durumdur. Rüya materyallerinin kullanılmasında, bazı tehlikeli durumlarla da karşılaşılır. Mesela birey rüyalarının hepsini hatırlayamayabilir ve bu rüyalar egoya uygun olmadıklarından bastırılmış olabilir. Başka bir tehlike ise zekâ geriliği olanların bu çalışmada olmasıyla, kişinin rüyalarındaki gizli ve açık içeriği daha iyi ayırt edebilecek biçimdeki çağrışımları elde edilemeyebilir. Buna rağmen kısmen de olsa rüyalar elde edilir. Zekâ geriliği olan birinin ego fonksiyonlarında kalıcı hasar vardır. Böylece süperegonun da fonksiyonları hasarlıdır. Fakat “id” de bir yetersizlik yoktur. Bu kişiler de bir içruhsal (intrapsychic) ikilemle yüzleşirler. Yani kişi idinin taleplerinin tatmini için ne yapacağını bilemez ve tatmin edici bir şekilde bastıramaz veya onları engelleyemez. Bu kişilerin rüyaları süperegonun bilinçdışına olan zorlamasında az hasar görür.
Bu çalışma zekâ geriliği olan 25 kızla yapılmıştır. 15 vakada tematik hikâye anlatıldıktan hemen sonra rüyalar anlattırıldı. Çünkü hikâyelerin anlatılmasında gerçekleşen zihinsel eğilim, daha sonra rüyaların hatırlanmasını etkilediği düşünüldü. Diğer 9 kişidense, tematik seanstan birkaç gün sonra rüya verileri elde edildi. İlgili rüyaların türü ve sayıları arasında önemli bir fark yoktu. Fakat rüyalar ve tematik hikâyeler arasında bir ilişki bulundu. Normal zekâlı insanlarla çalışır gibi çalışmaya karar verildi. Orijinal Morgan ve Murray testi kullanıldı. Vakalardan üçü örnek olarak aşağıda verildi.
Vaka 1: Sabina kusurluluğu, erkeklere olan anormal ilgisi ve fakir ev yaşantısı sebeplerinden dolayı toplumda ayrı yaşaması riskli olan bir kızdır. Geçmişte, bakımı için üvey aileye verildi. Daha sonra kendi ailesinin durumu iyileştiğinde onlara geri verildi. Fakat evine geldiğinde Sabina çok huzursuz, huysuz ve inatçı davranışlar sergiliyordu. Kızın tematik hikâyelerindeki konular; anneye karşı çelişkili duygu (ambivalence), güvensizlik, sevdiği birinden ayrılma korkusu ve sürekli olarak cezayı hak ettiği korkusuyla bağlantılı suçluluk içeriyordu. Tematik Algı Testi’nin sonuçlarına bakıldığında, aileye karşı çelişkili duygu ve onlardan ayrılma korkusu arasında nedensel bir ilişki gözlendi. Kızın gördüğü rüyalarda da korku, anksiyete ve annesine karşı çelişkili duygu içeriyordu. Bu duygular küçük yaşta evinden ayrılmasıyla ilgiliydi. Genel olarak bakıldığında hikâyeleri rüyalarıyla eşit doğrultudaydı.
Vaka 2: Helen’in ailesi ülkelerinde göçmen sıfatıyla yaşamaktaydı. Annesi ona yeterli derece de yardımcı olmuyordu ve onu disiplinsiz yetiştiriyordu. Bir gün erkekler tarafından kaçırıldı ve cinsel tacize uğradı. Daha sonra ise polisler tarafından bulundu. Helen’in hikâyelerinde bütün hayatına ve annesine karşı isyan vardı. Bu konularla bağlantılı olarak reddetme, sinirlilik ve suçluluk duyguları vardı. Reddedilme hislerinin kişiliğinin temelinde olduğu ve hem kendine hem ailesine karşı suçluluk hissettiği sonucu bu hikâyelerden çıkarılmıştır. Kendini suçlu hissetmesini hikâyeleri ahlak yönünden değerlendirerek yansıtmıştır. Rüyalarına bakıldığında da eve karşı karışık duygularını yine kanıtladı. Yani evde olmak için bir istek ve aynı zamanda evden yoğun bir reddedilme hissi vardı. Suçluluk duygusu kızın otoriteye karşı negatif tutumuyla bağlantılıydı. Tematik hikâyelerdeki projektif materyaller ve rüyalar benzer kişilik faktörleriyle ilgiliydi.
Vaka 3: Rose adı çıkmış bir aileden gelmişti. Babası annesini bir çalar saat için amcasıyla değiştirmişti. Rose cinsel ilişkilerden kaçınmaktaydı. Bununla birlikte kızın hayatı boyunca ailesi kızın başarılarıyla pek ilgilenmemişti. Tematik hikâyelerine bakıldığında 4 ayrı konu vardı. Bunlardan birincisi bu hikâyelerde ailesine özellikle annesine karşı bir çelişkili duyguları ortaya çıktı. Bazı hikâyelerde anne ihmalci ve otoriterken, bazı hikâyelerde yardımsever, şefkatli ve çocuklarına düşkün bir annedir. İkinci konu para ve tanınma arzusuyla ilgiliydi. Hikâyelerindeki ana karakter düşük bir pozisyondan yükselmiş, güçlü ve mükemmel biri olmuştu. Diğer iki konu ise aşk/evlilik ve dinsel imanla ilgiliydi. Mutlu evli çiftler ya da boşanmış ve başkasına âşık kadın erkek ilişkileriyle ilgili hikâyeler de vardı. Rüyalarına bakıldığında da suçluluk ve anksiyete vardı fakat hikâyelerinde buna fazla rastlanmadı. Annesine karşı olan çelişkili duyguları ise hem hikâyelerinde hem rüyalarında ortaya çıktı. Mükemmellik, para ve tanınmayla ilgili arzuları rüyalarda da görülmüştür. Dinsel düşüncelerde belirgin bir şekilde rüyalarda görüldü.
Sonuç olarak, rüyalar ve tematik hikâyeler arasındaki benzerlik 3 vakada da gözlenmiştir. Ayrıca sonuçlar projektif verilerin nasıl kolay elde edilebileceğini de göstermiştir.

Referans:
Sarason S. B. Dreams and thematic apperception test stories. 486-492

Makaleyi özetleyen: İlkay Azak

Hiç yorum yok: