Değişik tanımları yapılan ergenlik, oldukça inişli çıkışlı ve yüksek strese maruz kalan bir dönemdir. Bu dönemde; tutum ve davranışlar, dürtülerde kabarma, aşırı duyarlılık, duygusal dalgalanmalar ön plandadır. Bu dönem, çocukluk döneminin sonu ve olgunluğa hazırlık dönemidir. Toplumun baskı ve istekleri doğrultusunda uyumu gerektiren stresli bir çağdır. Çocukluktan ergen olma yolunda ilerleyen bireydeki en önemli değişikliklerden biri ise, karşı cinse ilgi ve cinsel dürtülerdeki artıştır.
Bu makalede ergenliği genel olarak üç aşamada ele almışlardır: Erken (12-14 yaş), orta (15-17 yaş) ve geç ergenlik (18-21yaş)’dir. Erken ergenlik dönemi adı verilen dönemde; çoğunlukla birey, bedenindeki ve hormonal seviyesindeki değişikliklerin ele alındığı aşamadır. Orta seviyeye baktığımızda; gelecek ile ilgili düşünce ve kaygılar, değer verilen kişi ve nesnelerin değişimi, değer yargılarındaki farklılaşmalar ve bağımsızlığa ulaşma çabaları ön plana çıkar. Orta seviyedeki kişi, toplumdaki rolünü kabullenmeye başlayarak beden imajına uyum sağlar ve cinsel tercih doğrultusunda rolünü kabul eder. Aileden uzaklaşma, bu dönemde yaşanır. Stres ve hırçınlığın bazı insanlara göre doruğa ulaştığı devredir. Geç ergenlikte ise; otoriteyle çatışma azalır, sorumlulukta artış başlar ve kalıcı sevgi objesi aranır.
Bir projektif test olan Rorschach ile yapılan çalışmada, ergenler denek olarak kullanılmıştır. Bu çalışmalar; normatif, karşılaştırmalı çalışmalardan oluşmaktadır. Normatif çalışma; Ames, Beck ve arkadaşları tarafından yapılmış ve önem kazanmıştır. Bu araştırmanın amacı, ergenlerde Rorschach bulgularının farklı olup olmadığı sorusuna yanıt bulmaktır.
Çalışma 100 kişiden oluşmaktadır. Sağlıksal olarak yakınmaları olanlar bu çalışmaya katılmıştır. Çalışmada Rorschach testi uygulanmış ve Rorschach’nın planlama sisteminde yapılan düzenlemelerde farklı puanlama sistemleri ortaya çıkmıştır. T testi uygulanmıştır. Demografik özelliklere göre tanımlanan örnekleme, sosyal ve kültürel düzeyin alt seviyede olduğunu göstermiştir.
Rorschach kartlarında, denekler üzerinde yapılan çalışma sonucu, kart üzerindeki lekeye bütün olarak bakan denekler arasında algılama noktasında cinsiyet farklılığı oluşmuştur. Deneklerin yanıtlarının, erkeklerde Beck’in sonuçlarına yakın olduğu görülmüştür. Ancak Beck, burada cinsiyet faktörüne değinmemiştir.
Rorschach kartlarına verilen yanıtlar bir risk ya da beklenmedik durum karşısında, bireyin realiteye nasıl uyumla yaklaştığıyla alakalıdır. M yanıtları gelişimsel özellik gösterir ve M yanıtları açısından erkek deneklerde anlamlılık saptanmıştır. Ergenlerde M yanıtları çocuksu objelerden kurtulup; gerçeklikle özdeşleşmede, doğru, yeni ilişkiler kurabilme anlamındadır. 15-17 yaşlarındaki M yanıtının, 18-21 yaşlardaki deneklere göre az oluşu, Ames’in ergenlik döneminde M yanıtlarının daha az görülmesine ilişkin bulguları tutarlı kılmaktadır. Geç ergenlerde, özdeşleşmeye doğru yeni ilişki arayışında bulunma ön plandadır.
Ames, 12-16 yaş arasında kızların, hayvan yanıtları olan kartlara cevabının yaşla doğru orantılı olarak azaldığı; erkeklerde daha yüksek olduğunu vurgulamıştır. Geç ergenler, orta ergenlere göre kurallara ve geleneklere bağlıdır.
Bu çalışmada Rorschach bulguları ile olgunluğa geçiş denemeleri ve cinsiyet farklılıkları üzerinde durulmuştur. Bu yüzden, klinik alanda daha çok ergenler değerlendirilir.
Referans:
Palabıyıkoğlu, R., Samurçay, N. & Bogenç, A. Sağlıklı Ergenlerde Rorschach Bulguları, pp. 37-45
Makaleyi özetleyen: Merih Öner
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder