Bütün zenginliğiyle insan davranışlarını anlamak için Skinner’ın yaşamının amacına bakmak gerekir. Amacına yönelik 19 kitap yazmıştır. Bunlardan ikisi ‘Behaviour of Organism’ ve ‘Verbal Behavior’ dır. İnsan davranışlarını anlamak için insan düşüncelerine odaklanmıştır. Skinner davranışın kendi kendine yeten bir konu gibi çalışılmasını savunmuştur. Skinner’ın biliminin amacı davranışın kontrol edilmesi, tahmin edilmesi ve yorumlanmasıdır. Skinner çalışmalarında kullanmak için farenin yanıtını otomatik ölçen ve kaydeden kutu üretmiştir (skinner box). Skinner çalışmalarında diğer bilim adamlarına deney alanını kontrol edebilmeyi, hayvanın davranışlarını gözlemlemeyi ve hayvanın davranışlarına güvenerek davranış yasası oluşturulabileceğini göstermiştir. Skinner sadece hayvanlarla değil bireylerle de çalışmalar yapmıştır, grup deneylerine karşıdır çünkü grup çalışmalarının ortalamasının davranış yasasını geliştirirken doğru etkileyemeyeceğini düşünür. Deneylerinde hipotezlerini test ederken teoriler kullanmamıştır, deneylerine merakıyla başlamıştır.
Skinner toplumu insan davranışlarının şekillendirdiğini, toplumun doğal pekiştireçler içerdiğini söylemiş ve toplumu anlatan, toplumu ilgilendiren ‘Walden Two’yu yazmıştır. Skinner bu kitabında toplumun problemlerine ve problemlerin gerçekçi çözümlerine değinmiştir.
Skinner davranış biliminin analizinde insanın günlük aktivitelerinin nasıl etkili olduğunu, o günlük aktivitelerin bilimin bilgi birikimini nasıl arttırdığını yazdığı ‘Science and Human Behavior’ adlı kitabında anlatmıştır. İnsanın günlük aktivitelerinin aile, arkadaşlar, devlet, din, eğitim, psikoterapi, kültür gibi geniş oranda sosyal kontrol içerdiğini söylemiştir. Bunların toplamını davranış yasası geliştirmede kullanmıştır.
Skinner günlük problemleri içeren çalışmalar yapmıştır. Bebeğine sıcaklığı ayarlayan, rahat uyku sağlayabilecek yatak yapmıştır, çocuğu okula başlayınca eğitimdeki yanlışlıklara değinmiştir, öğrenme makinesi icat etmiştir, zekâ geriliği olan, otistik olan, beyin travması olanlara iyileştirme programları yapmıştır. Davranış bozukluğu olanlara davranış terapileri yapmıştır, pozitif pekiştireçlerle orduyla çalışmıştır, pozitif pekiştireçlerle sınıflarda çalışmıştır, ayrıca çalışma alanlarında ki koşullara değinmiştir. Görüldüğü gibi Skinner’ın bütün ilgisi insan davranışlarına ve davranışı yaratan koşullaradır. İnsan davranışlarında dil kullanımının önemli olduğunu ‘Verbal Behavior’ adlı kitabında da anlatmıştır. Skinner’ın sözel davranış analizleri düşünmeyi, problem çözmeyi, seçim yapmayı, hafızayı ve yaratıcı davranışları içerir. ‘İnsan düşüncesi insan davranışıdır’ demiştir.
Holland, J. G. (1992). Skinner, B. F. 47, 665-667.
Makaleyi İngilizceden tercüme eden ve özetleyen: Büşra Kurt
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder