Pskianalitik teori, 19. Yüzyılın sonlarına doğru Sigmund Freud tarafından düzenlendi. Psikanaliz, insan zihninin ve insanın sıkıntılı durumlara verdiği psikolojik tepkilerin üzerine çalışılan bir teoridir.
Psikanaliz; çocuk yetiştirme, eğitim ve popüler kültür alanları üzerinde çok etkilidir.
Bilinçdışı, psikanalizin en önemli ve tanımlayıcı unsurudur. Freud’a göre, insan zihninin sadece çok az bir kısmı bilinebilir. Zihnin en büyük kısmı, bilinçli kısmın dışında kalan saklanmış, bastırılmış düşüncelerdir. Bu saklanmış - itilmiş düşünceler ve anılar; rüyalar, dil sürçmeleri ve klinik bir yöntem olan “serbest çağrışım” ile bilinç seviyesine çıkar. Bilinçdışı, deneyimler için bir depo vazifesi görür; burada düşüncelere ve duygulara ulaşılamaz ve bilinç tarafından bastırılır.
Freud bu teoriyi yaklaşık 50 yıl içinde geliştirdi. Her çalışmada olduğu gibi bu teoride de boşluklar vardır. Ayrıca Freud, bu kuramı geliştirirken başka çalışmalardan da esinlenmiştir.
İnsan coğrafyası üzerine çalışanlar bazı amaçlar için psikanaliz ile ilgilenmişlerdir. Buna Jacquelin Burgess’i örnek verebiliriz. Burgess, psikanalizin bir çeşidi olan grup analizini -kişiler ile sosyal çevrenin ilişkisi üzerine çalışılan bir psikanaliz çeşidi- geliştirerek, çevresel değişkenlerin kişiler üzerindeki etkisini keşfetmeyi kolaylaştırmıştır.
Bazı araştırmacılar ise insanın öznelliğini ve onun uzamsal formunu hesaplamak için psikanalitik teorileri kullanmışlardır.
19. yüzyılda Freud, bastırılan bilinçdışı materyallerinin çoğunlukla cinsel nitelikli olduğunu ve bastırılan cinsel dürtülerin bilinç düzeyine çıktığında kişiye en fazla zararı vereceğini öne sürmüştür. Kuralcı heteroseksüel erkeklik ve kadınlık terimlerini Freud, aranan fiziksel amaçlar olarak kuramlaştırmıştır. Freud’un teorisindeki cinsiyet ve cinsel kimlik terimleri çok tartışılmıştır, aynı zamanda Freud’un teorisi neyin içten gelen neyin kişisel ve neyin kültürel olduğunu anlamak için kaynak olarak da kullanılmıştır. Bu sebepten dolayı bazı feministler, psikanalizin bazı kısımlarını kendi teorileri -cinsiyet ile uzay arasındaki karşılıklı etkilenme- için kullanmışlardır.
Referans:
Bondi L. (2007), Psychoanalytic theory, Institute of Geography. The University of Edinburgh, 5, 1-7.
Makaleyi özetleyen: Mine Yazıcı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder