İç organların edimsel koşullanmaya tepki verip vermemesinin psikosomatik belirtiler ve öğrenmenin sinir fizyolojisinde anlamlı olabileceği düşünülüp araştırmalar yapılmıştır. Geleneksel görüşe göre iç organlarla ilgili olan tepkiler sadece klasik koşullanmayla belirlenir fakat son çalışmaların bu görüşü değiştirdiği görülmüştür ve diğer taraftan aslında böyle çalışmalar sonuç verici olmayabilir çünkü iç organ değişiklikleri skeletal (iskeletle ilgili) tepkileri yoluyla ortalanabileceği gözlemlenir.
Bu konuyla ilgili Trowilin yaptığı istisna bir deneyden bahsediliyor Trowil felçli kas tepkilerini kas gevşeticiyle kontrol ediyor ve görülüyor ki yapay solunum ile korunan farelerin kalp atışları yavaşça azalabilirde artabilirde. Eğer kalp atışları yavaşça normale göre hızlanıyor ya da yavaşlıyorsa beyin elektriksel uyaranlarla ödüllendiriliyor. Beynin elektriksel uyaranlarının mümkün koşulsuz etkilerini düşünmeden, ödül bazı farelerde artırılıyor bazı farelerde düşürülüyor ve araştırmanın sonunda bu iki grup arasında sadece 5 % bir fark görülüyor. Bu da farklılığın anlamlı çıkmadığını gösteriyor.
Bu araştırmanın amaçların biri farelerin kalp atışlarında aşamalı olarak bir değişikliğin olup olmayacağını görmektir. Ya da daha kolay bir aşamadan daha zor bir aşamaya geçip geçemeyeceğini gözlemlemek, araştırmanın diğer amacı ise iç organlarla ilgili bir ayrımın olup olmadığını yani ödül verilen durumda verilmeyen duruma göre tepki olasılığının daha fazla olup olmayacağını görmektir. Araştırmada ağırlıkları 380 – 400 gr arasında 24 tane yetişkin erkek fare kullanılmıştır.
Araştırmada kasları tamamen uyuşturulmuş ve yapay solunum halindeki farelere kalp atışlarını hızlandırmaları ya da yavaşlatmaları karşılığında orta önbeyin bölgesine elektriksel uyarımlar ile ödüllendirilmiştir. Çalışmada fareler küçük değişiklikleri başardıktan sonra ödül için gitgide daha büyük kriterleri sağlamak zorunda bırakılmışlardır. Farklı gruplara sırasıyla kalp atışlarını yükseltmeleri ve düşürmeleri öğretilmiştir. Electrocardiogram, vagusun kısıtlanmasıyla farelerde kalp atışlarının düştüğünü gösterdi.
Birinci hipotez için konuşulduğunda görülüyor ki, elektriksel uyarıların (ödül) şiddeti artırıldıkça farelerde kalp atışı aşamalı olarak 422 den 510’a çıkmıştır. Elektriksel uyarıların (ödül) şiddeti düşürüldükçe ise farelerde kalp atışı aşamalı olarak 400 den 316’ ya düşmüştür. İkinci hipotezde ise, ödül verilen durumda verilmeyen duruma göre tepki verme sayısında anlamlı bir fark çıkmıştır.
Araştırmanın sonunda görülüyor ki fareler ödüllendirilen kalp hızı değişiklikleriyle uyarana gayet iyi cevap vermeyi öğrendiler.
Makaleyi İngilizceden tercüme eden ve özetleyen: ASLI KARAMUK
Mıller, N. E. , Dicara, L. (1967). Instrumental Learning of Heart Rate Changes in Curarized Rats: Shaping, and Specificity to Discriminative Stimulus. Journal of Comparative and Physiological Psychology. Vol. 63, No. 1, 12-19
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder