Bu çalışma klinik bir örneklemde problem çözme becerileri, umutsuzluk, çaresizlik, talihsizlik ile psikopatolojik bazı rahatsızlıkların arasındaki ilişkiyi bulmayı amaçlamıştır. Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri -2 (MMPI-2) alt ölçek puanları psikopatoloji belirti düzeyini saptamak için bağımlı ölçüm olarak kullanılmıştır. Katılımcıların MMPI-2’nin alt ölçeklerinden aldığı puanlar değerlendirilmiştir.
İnsanlığın oluşumundan beri problemlerini çözmedeki yetenekleri gözlemlenmiştir. Bunun bağlantısı da şu şekilde kurulabilir, kişi sosyal alandaki sorunlarını halledebiliyordur ve psikolojik anlamda kayda değer bir sorun yaşamamaktadır. Fakat bir birey problem çözmede yetersiz kalıyorsa hayatının bazı alanlarında yetersiz kalmaktadır ve bunun yanında da psikopatolojiyle yakından ilişkilidir. Depresyonu ve kaygısı olan kişiler herhangi bir stres durumunda karşı karşıya kaldıklarında problem çözme becerilerilerine duydukları güven oldukça azdır. Aynı şekilde hipokondiriyasiz, şizofreni ve psikotik bozukluklarda da paralel bulgular elde edilmiştir. Umutsuz kişiler genel olarak kendilerinin ve başkalarının olumsuz özelliklerine yoğunlaşan kişiler olarak tanımlanır bunlar hayatlarında olumsuz durumlarla karşılaştıklarında olumsuz yönden bakacaklarından psikopatolojiye daha yatkın olurlar.
Çaresiz kişiler eyleme geçemeyen, başarısızlığı kabul eden ve başarısızlığını ve kontrol edememe duygusunu hayatına genelleyen kişilerdir. Bu tarz insanlarında psikopatolojik hali kişinin olumsuz yaşam olaylarında yetersiz kalıp kontrol edemeyeceğini anladığında ortaya çıkmaktadır. Talihsizlik, kişinin olayların şans ve kader tarafından kontrol edildiğini düşünmesidir. Karşılaşılan problemlere kişi kendi tarafından müdahale edeceği düşüncesi kişinin iyilik durumunu belirler bu nedenle psikopatolojiyle bir bağlantısı olduğu düşünülmektedir.
Katılımcılar DSM-IV ve SCID ölçütleriyle psikiyatri uzmanlarınca belirli bir psikiyatrik tanısı koyulan ve hastanede tedavisi süren kişilerden oluşmaktaydı. Çalışmaya 100 (58 kadın, 43 erkek) kişi katılmıştır. Bu çalışmada kullanılan veri araçları demografik bilgi formu, problem çözme envanteri umutsuzluk çaresizlik talihsizlik ölçeği ve MMPI-2 kullanılmıştır. Demografik bilgi formunda katılımcıların demografik bilgileri alınmıştır. Problem çözme envanterinde ise bireyin problem çözmesi ölçülmüştür ve aceleci, düşünen, kaçıngan, değerlendirici, kendine güvenli, planlı yaklaşım olmak üzere 6 faktör tanımlanmıştır. Umutsuzluk çaresizlik talihsizlik ölçeğinde (UÇTÖ) ise her alt boyutu ölçmek için 30 madde bulunmaktadır. Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri-2 (MMPI-2) MMPI’ ın yeniden yapılandırılmış halidir. MMPI-2, 567 maddeden oluşan bir ölçektir. MMPI-2’nin uygulanması 1,5-2,5 saat sürerken diğer testler 20-30 dakika arasında sürmüştür. MMPI-2’de regresyon analizi uygulanmıştır. Regresyon denklemlerin ilkinde kontrol değişkeni cinsiyet, yaş; ikincisinde problem çözme yaklaşımları ve üçüncüsünde umutsuzluk, çaresizlik ve talihsizlik düzeyleri denkleme alınmıştır.
Araştırmanın sonucunda belirli problem çözme yaklaşımlarının, umutsuzluk, çaresizlik ve talihsizlik düzeylerinin psikopatoloji belirti düzeylerinin önemli yordayıcıları olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca klinik bir örneklemden elde edilen bu bulguların MMPI-2’nin araştırma ve uygulamada kullanılmasının yaygınlaşmasına katkısının olabileceği düşünülmektedir.
Referanse:
Vatan, S. , İhsan Dağ, İ.( 2009). Problem çözme, umutsuzluk, çaresizlik ve talihsizlik MMPI-2 ile ölçülen psikopatolojinin yordayıcıları olabilir mi? . Anadolu Psikiyatri Dergisi. 10:187-197
Makaleyi Özetleyen: Dolunay Hatipoğlu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder