Bu çalışmanın amacı, kişilik bozuklukları ve kişiliğin beş faktörü arasındaki ilişkiyi iki farklı grup üzerinde incelemektir. Çalışma, Fransızca konuşulan dokuz farklı Afrika ülkelerinden 2014 kişi ve İsviçre’den ise 697 kişi üzerinde uygulanmıştır. Kişilik bozukluklarını değerlendirmek için Uluslar Arası Kişilik Bozuklukları Anketi kullanılmıştır. Bu anket DSM-IV’te yer alan 10 kişilik bozukluğunu (paranoid, schizoid, schizotypal, antisocial, borderline, histrionic, narcissistic, avoidant, dependant and obsessive–compulsive ) ve 77 adet doğru-yanlış soru şeklini içeren, kendini değerlendirme anketidir. Kişilik faktörlerini değerlendirmek için ise NEO-P-R anketi kullanılmıştır. Bu anket ise, 5 kategori altındaki (duygusal denge, dışa dönüklük, yeniliğe açıklık, uyumluluk ve sorumluluk) 30 farklı karakteristik özelliği incelemektedir.
Sonuçlara baktığımız zaman ise, beş büyük kişilik faktörü ve kişilik faktörleri arasındaki ilişki, İsviçre ve Afrika ülkelerinde ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Bir çok korelasyon iki farklı grupta da ortaya çıkmıştır. Örneğin; anti sosyal kişilik bozukluğu ile uyumluluk kişilik faktörü arasında negatif bir ilişki; sınırda (borderline) kişilik bozukluğu ve çekingen
(avoidant) kişilik bozukluğu ile duygusal denge arasında pozitif bir ilişki; sınırda
(borderline) kişilik bozukluğu ile düşmanlık ve depresyon arasında pozitif bir ilişki; çekingen (avoidant) kişilik bozukluğu ile sorumluluk arasında pozitif bir ilişki ve narsistik kişilik bozukluğu ile alçakgönüllülük arasında negatif bir ilişki, iki farklı grupta da görülmüştür.
Rossier ve arkadaşları, toplumcu kültürlerde, davranışın karakteristik özelliklerden ziyade, daha çok sosyal ortam tarafından belirlendiğini iddia etmişlerdir. Bu sebeple, Uluslar Arası Kişilik Bozuklukları Anketinin ortalamalarına bakıldığı zaman, sonuçların Afrika’da İsviçre’ye oranla daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Kişilik özellikleri ortalamalarına bakıldığı zaman ise, sonuçların kültürler arasında daha yakın olduğu ve din faktörünün kişilik profilleri üzerindeki etkisinin coğrafik olarak organize olduğu görülmüştür.
Sonuç olarak, bu araştırmanın sonuçları kişilik bozuklukları ve büyük beş kişilik faktörleri arasındaki ilişkinin kültürler arasında da değişmediğini açıkça göstermektedir. Fakat bu araştırmanın iki tane sınırlaması vardır; bunlardan biri kişilik bozuklukları için kendini değerlendirme yöntemi kullanılması, bir diğeri ise klinik olmayan örnek grupların kullanılmasıdır.
Rossier J. & Rigozzi C. (2008). Personality Disorders and the Five-Factor Model Among French Speakers in Africa and Europe. The Canadian Journal of Psychiatry, 53, 534-544.
Makaleyi İngilizceden tercüme eden ve özetleyen: Merve Feyizoğlu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder